5510 sayılı Kanun’un 86. maddesinin 9. fıkrasında hizmet tespit davasının hangi durumlarda açılabileceği ve zamanaşımı süresi bildirilmiştir. Madde metni şu şekildedir:
““Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.”
Madde metnine göre hizmet tespit davası sigortalı sayılan buna rağmen Kuruma bildirilmeyen sigortalıların hizmetlerinin tespit edilmesi için açılan bir dava türüdür.
Makale İçeriği
Hizmet Tespit Davası Nedir?
Hizmet tespit davası en kısa tanımı ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmeyen veya eksik bildirilen hizmetlerin tespiti için açılan bir dava türüdür. Hizmet tespit davasının konusunu şunlar oluşturur:
- Tescillenmiş işe giriş bildirgelerindeki yanlış yazılan kimlik kayıtlarının ve sigorta sicil numaralarının tashihi
- Başkası adına geçirilen, aktarılan veya bildirilen çalışma sürelerinin sahibine kazandırılması
- Hizmet süresinin gerçek başlangıcı
Hizmet tespit davası açılırken dikkat edilmesi gereken konulardan biri de sigortalı ile işveren arasındaki ilişkidir. Bu ilişkinin eser veya vekalet sözleşmesi değil hizmet sözleşmesi ilişkisi olması gerekir.
Hizmet tespit davasında davacı 5510 sayılı kanunun 4/1-a maddesi kapsamına giren işçi, davalı ise işverendir. Dava açıldığında Sosyal Güvenlik Kurumu’na dava re’sen ihbar edilir ve Kurum bu ihbar üzerine fer’i müdahil olarak davaya katılır.
Hizmet Tespit Davası Şartları
Bir günlük hizmet tespit davası olarak da merak konusu uyandıran bu davanın şartları şu şekildedir:
- İşçi iş görme borcunu yerine getirmelidir.
- İşçi ve işveren arasında hizmet sözleşmesi bulunmalıdır.
- SGK tarafından işçinin sigortasız çalıştırıldığı veya primlerinin eksik ödendiği önceden tespit edilmemiş olmalıdır.
Hizmet Tespit Davası Kaç Yıl Geriye Gider?
Çalıştıkları tespit edilemeyen sigortalılar bu davayı açarken ancak davayı açtıkları andan 5 yıl öncesine kadar hizmetlerinin tespit edilmesini talep edebilirler.
Hizmet Tespit Davasında Arabuluculuk
İş Kanunu’nun öngördüğü belli başlı davaların açılmadan önce arabuluculuk sürecinden geçmesi gerekmektedir. Bu arabuluculuk sürecinde alınan anlaşamama tutanağı sonrasında davalar açılmalıdır. Aksi takdirde davalar dava şartı eksikliğinden dolayı reddedilecektir.
Buna rağmen hizmet tespit davası bu davalar arasında yer almamaktadır. Yani bu davayı açmadan önce zorunlu arabuluculuk sürecine başvurulması gerekmemektedir.
Arabulucuya başvurmadan direkt hizmet tespit davası açılabilmektedir.
Bir Günlük Hizmet Tespit Davası
Hizmet tespit davasının en merak edilen konularından biri de bir günlük hizmet tespit davasının açılıp açılamayacağıdır. Bazı durumlarda bir günlük hizmet tespit davasının açılması mümkündür.
Eğer sigortalı sigortalılık başlangıç tarihi bakımından sorun yaşıyorsa ve emekliliği bu sebepten dolayı gecikiyorsa bu gibi durumlarda 1 günlük hizmet tespit davası açılabilmektedir.
Hizmet Tespit Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
5510 sayılı kanunun açık hükmüne göre hizmet tespit davasını incelemekle görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Eğer bir yerde iş mahkemesi bulunmuyorsa bu durumda dava Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılabilir.
İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. Maddesinde ise iş mahkemelerinde açılacak davalara bakmakla yetkili mahkemeler belirtilmiştir. Buna göre davanın açılacağı yer bakımından iki farklı seçenek bulunmaktadır. Bunlar:
- Davalının ikametgahı sayılan yer iş mahkemesi
- İşçinin çalıştığı işyeri için yetkili iş mahkemesi
Ayrıca kanun burada yetki sözleşmesinin yapılamayacağını belirtmiş ve bu kurallara aykırı yapılan sözleşmelerin geçersiz olacağını belirtmiştir.
Ayrıca bilinmesi gerekir ki; SGK aleyhine bir dava açılacağı zaman yetkili mahkeme Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerinin bulunduğu yer iş mahkemeleridir.
